ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

palindromisi

Γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος  (ΓΟΠΝ), είναι  η νόσος που προκαλείται από τη  παλινδρόμηση (μετακίνηση)  τροφής ή υγρών από το στομάχι προς τον οισοφάγο και προκαλεί συμπτώματα που συχνά επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Αποτελεί  πλέον συχνή νόσο, με τουλάχιστον 1 στους 3  Έλληνες να παρουσιάζει περιστασιακά συμπτώματα ΓΟΠΝ, και η συχνότητα της αυξάνει με την ηλικία.


ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ: οφείλεται στη χαλάρωση της βαλβίδας μεταξύ οισοφάγου – στομάχου , ο οποίος φυσιολογικά εμποδίζει την παλινδρόμηση του οξέος του στομάχου στον οισοφάγο. Έτσι, το υδροχλωρικό οξύ ασκεί καυστική δράση στον οισοφάγο και προκαλεί τα συμπτώματα , φλεγμονή ή εξελκώσεις στο τοίχωμα του (οισοφαγίτιδα). Παράγοντες που ενισχύουν τη χαλάρωση της βαλβίδας είναι η παρουσία διαφραγματοκήλης, το άγχος, το κάπνισμα, διάφορες τροφές (καφές, αλκοόλ, εσπεριδοειδή, λιπαρά), η παχυσαρκία καθώς και φάρμακα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Αναφέρεται συνήθως πόνος ή κάψιμο στο στήθος, παλινδρόμηση ξινού ή πικρού υγρού στον οισοφάγο ή στο στόμα, ναυτία ή και εμετό, ρέψιμο, αίσθημα πνιγμού κατά τη διάρκεια του ύπνου, αίσθημα ξένου σώματος στον οισοφάγο κλπ. Τα συμπτώματα   εμφανίζονται με άδειο στομάχι, ή μετά το φαγητό και μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ώρες. Μερικές φορές εμφανίζονται στην κατάκλιση ή στη διάρκεια του ύπνου .Η συχνότητα και η ένταση τους ποικίλει ανάλογα με το άτομο και μπορεί να είναι ήπια ή έντονα, να έχουν μικρή  ή μεγάλη διάρκεια, να εμφανίζονται περιοδικά ή να είναι μόνιμα.

ΕΥΡΗΜΑΤΑ:  Το 40% των ασθενών με συμπτώματα ΓΟΠ  που θα υποβληθεί σε γαστροκόπηση θα έχει και πεπτική οισοφαγίτιδα, δηλαδή ανάπτυξη διαβρώσεων ή ελκών στο οισοφάγο, λόγω της καυστικής δράσης των οξέων του στομάχου.  Υπάρχουν όμως περιπτώσεις ασθενών με απόντα ή ελάχιστα συμπτώματα, που σε τυχαίο έλεγχο με γαστροσκόπηση μπορεί να βρεθούν σοβαρές βλάβες ή ακόμα και επιπλοκές της νόσου.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ: Αν και σπανιότερες, μπορεί να είναι σοβαρές (ιδίως σε ασθενείς με μακροχρόνια συμπτώματα που δεν λαμβάνουν θεραπεία) όπως:

  • Αιμορραγία, λόγω σοβαρής οισοφαγίτιδας είτε ορατή (εμετό με αίμα, μέλαινες κενώσεις), είτε αθόρυβη με πτώση του αιματοκρίτη.
  • Στένωση του αυλού του οισοφάγου, είτε λόγω χρόνιας οισοφαγίτιδας, είτε λόγω ανάπτυξης καρκίνου στο οισοφάγο που εκδηλώνεται με στάση της τροφής στον οισοφάγο.
  • Οισοφάγος Barrett – καρκίνος οισοφάγου:  Πρόκειται για μια κατάσταση, στην οποία ο συνεχής ερεθισμός από το οξύ οδηγεί σε αντικατάσταση των κυττάρων του τοιχώματος του οισοφάγου από κύτταρα που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη καρκίνου. Λόγω του κινδύνου αυτού, είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση του.
  • Εξω-οισοφαγικές βλάβες. Λόγω  ερεθισμού των οργάνων της αναπνευστικής οδού οι ασθενείς μπορεί αυτούς να εμφανίσουν λαρυγγίτιδα  ή κρίσεις βρογχικού άσθματος (δύσπνοια, ξηρό βήχα), βλάβες στα δόντια ή τα αυτιά ή κακοσμία στόματος(χαλίτωση)

ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Στηρίζεται αρχικά  στα κλινικά συμπτώματα και επιβεβαιώνεται με τη  γαστροσκόπηση, η οποία είναι απολύτως αναγκαία σε  ασθενείς  άνω των 40 ετών, με μακροχρόνια, συμπτώματα που επιμένουν ή ύποπτα συμπτώματα (στάση τροφής στον οισοφάγο, πόνο στην κατάποση, παλινδρόμηση με συνοδό αναιμία, νυχτερινή έγερση από βήχα ή πνιγμονή). Τέλος, σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν πιο εξειδικευμένες  εξετάσεις όπως η ph-μετρία και η εμπέδηση

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Επειδή  η ΓΟΠΝ είναι μια νόσος που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών, στόχος της θεραπείας είναι τόσο η ύφεση των συμπτωμάτων όσο και η αποφυγή των επιπλοκών της και γίνεται σε δύο άξονες.  

1.  Με  μέτρα που μειώνουν ή εξαφανίζουν τα συμπτώματα όπως:

  • Λήψη μικρότερων και συχνότερων γευμάτων.
  • Αποφυγή τροφών ή ποτών που ευνοούν την παλινδρόμηση, όπως λιπαρές ή πικάντικες τροφές, ντομάτα, κρεμμύδια, σοκολάτα, καφές, ποτά με ανθρακικό, οινοπνευματώδη, ξηροί καρποί.
  • Κατάκλιση  τουλάχιστον δύο ώρες μετά το φαγητό.
  • Ανύψωση του πάνω μέρους του κρεβατιού (κεφαλή) περίπου 10-15 εκατοστά.
  • Διακοπή καπνίσματος. 
  • Απώλεια βάρους  σε  υπέρβαρους ασθενείς.
  • Αποφυγή στενών και σφιχτών ρούχων       

2. Με καταστολή της παραγωγής υδροχλωρικού οξέος που προκαλεί τα συμπτώματα μέσω φαρμάκων όπως οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων ή η μαστίχα Χίου.

Επειδή η ΓΟΠΝ είναι μια νόσος με  διαφορετική συμπεριφορά  ανά ασθενή, η αντιμετώπιση της  μπορεί να ποικίλλει από τα απλά μέτρα περιορισμού της παλινδρόμησης, μέχρι την περιστασιακή ή καθημερινή  λήψη φαρμάκων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

  • Η ΓΟΠΝ είναι μία χρόνια υποτροπιάζουσα νόσος με σοβαρές επιπλοκές
  • Η θεραπεία της ποικίλει από ασθενή σε ασθενή  – Ασθενείς με συχνά  ή ύποπτα συμπτώματα πρέπει να ελέγχονται με γαστροσκόπηση
Gastroenterology